Samen gezelschapsspellen doen is heerlijk ontspannend.
Wat nóg leuker is: persoonlijke spellen maken met foto’s of tekeningen. Een blijvende herinnering en een mooie activiteit om samen te doen.
Studenten van de minor Creatief Agogisch Werken hebben een samenstelling gemaakt van vier spellen: memory, rummikub, ganzenbord en mens-erger-je-niet.
Inspiratie genoeg!
Memory
Een leuk speldidee is een gepersonaliseerde variant van het memory spel. Via het internet worden verschillende mogelijkheden aangeboden om met eigen foto’s een memory spel te laten maken tegen een vast bedrag. Natuurlijk kan je dit spel ook zelf thuis maken. Er kan gevarieerd worden met de fotovariant of de tekenvariant. Voor de fotovariant maakt de cliënt foto’s die dubbel afgedrukt worden en op stevig karton geplakt worden. De hoeveelheid foto’s bepaalt de grootte van het spel. Onderstaand enkele voorbeelden:
- 2×3 = 3 paren (6 in totaal)
- 3×4 = 6 paren (12 in totaal)
- 4×4 = 8 paren (16 in totaal)
- 4×5 = 10 paren (20 in totaal)
- 5×6 = 15 paren (30 in totaal)
- 6×6 = 18 paren (36 in totaal)
Naast het idee voor een fotomemory kan de cliënt zelf tekeningen maken. Dit kan verschillende vormen aannemen. De cliënt kan bestaande tekeningen inkleuren, maar de cliënt kan ook vrij iets tekenen of de cliënt tekent op de iPad iets. De begeleider scant deze tekening en print deze vervolgens weer dubbel uit en verstevigd deze met karton. En spelen maar!
Het theoretische kader achter dit spel is dat de cliënt door het kleuren of het maken van de foto’s op een expressieve wijze muzisch werkt (Behrend, 2010). Door het spel daarna te spelen is de cliënt op een creatieve wijze muzisch aan het werken (Behrend, 2010). Memory is een spel dat het geheugen en de hersenen activeert. Marcel Danesi, hoogleraar semiotiek en antropologie aan de Universiteit van Toronto, zegt dat puzzels de geest verscherpen, het geheugen verbeteren en de hersenen fit houden. Danesi gelooft dat puzzels bijdragen aan een verbetering van de cognitieve functies (Polderman, 2017).
Mens erger je niet
Simpele gezelschapsspelletjes zijn ook in de vorm van een bordspel te vinden. Een voorbeeld hiervan is het bekend spel mens erger je niet. Ook dit spel kan de cliënt persoonlijk maken.
Benodigdheden hiervoor zijn:
- Een groot stevig stuk papier
- Het speelveld van mens erger je niet (in eigen gepersonaliseerde vorm)
- Zorg dat ervoor elke kleur evenveel vakjes zitten (incl. extra opdrachtvakjes)
- Kleurenposities (afhankelijk voor hoeveel het spel is)
- Zorg voor het thuishaven straatje
- Pionnetjes
- Dobbelsteen
Een voorbeeld van een zelfgemaakte versie van mens erger je niet:
Ook bij het maken en het spelen van dit spel is de cliënt op muzische wijze aan het werken. De cliënt werkt reproductief door het spel volgens de regels te spelen en de cliënt werkt creatief door een persoonlijk speelveld te ontwerpen (Behrend, 2010). De spellenfabrikant Bernard Jan van Verkoren Jumbo (2014), die het spel in 1934 in Nederland introduceerde, zegt over het spel het volgende:
“Heel educatief is het natuurlijk niet, maar het is een mooie kans om kinderen te leren dat ze tegen hun verlies moeten kunnen. In deze tijd is het ook een momentje om te ontsnappen aan al die beeldschermen”.
Ganzenbord
Een ander bekend bordspel is het spel ganzenbord of een variant slangen en ladders. Het bordspel ganzenbord is een spel die de cliënt ook kan personaliseren. De cliënt kan voor het personaliseren gebruik maken van het medium fotografie en het medium tekenen. Voor het maken van het gepersonaliseerde spel met het medium fotografie kan de cliënt (met de Ipad) foto’s maken.
Benodigdheden voor ganzenbord:
- Dobbelsteen
- Pionnen
- Groot vel papier
- Kleurmateriaal
- Eventueel foto’s (geprint)
- Eventueel extra speelkaarten
Het maken van het speelbord kan in een spiraalvorm of zigzaglijn die je in vakjes verdeeld. Het officiële spel bestaat uit 63 vakjes, maar in het gepersonaliseerde spel kunnen dit er meer of minder zijn. op sommige vakjes staat een teken waarop een speciale missie uitgevoerd word (ga terug naar start, ga drie vakjes terug, ga vijf vakjes vooruit, wees creatief). In het spel kan je ook werken met opdrachten (extra speelkaarten). De speler moet dan bijvoorbeeld een liedje zingen of het alfabet achterstevoren opzeggen. Tip: verzin hiervoor opdrachten die je zelf ook niet leuk vindt om te doen, want een ander vind deze meestal ook niet leuk.
Ook bij dit spel werkt de cliënt muzisch door het creatief te maken en het reproductief te spelen (Behrend, 2010). Het spel werd waarschijnlijk door Francesco de Medici ontworpen voor koning Phillips II van Spanje. In Frankijk en in Engeland noemt men het spel naast ganzenbord ook wel het spel van de wetten. Als je in het spel op een bepaald vakje komt ervaar je geluk of ongeluk. En dat is iets waar je mee moet leren omgaan (Waarden & Normen, 2017).
Rummikub
Ook dit spel kan de cliënt personaliseren. De cliënt kan voor het personaliseren gebruik maken van het medium fotografie en het medium tekenen. Het spel kan met stenen of met kaarten gespeeld worden. Voor het maken van het gepersonaliseerde spel met het medium fotografie kan de cliënt (met de Ipad) foto’s maken. Deze foto’s kunnen geprint worden en op de stenen worden geplakt of worden afgedrukt als kaarten.
Het basisspel kent vier kleuren, maar in de gepersonaliseerde versie kunnen hier meer kleuren aan toegevoegd worden. Elke kleurenreeks bestaat uit twee reeksen van het getal 1 t/m 13 (26 in totaal). Dit gebeurt bij elke reeks. Dus bij vier reeksen betekent dit: 4×13 = 52×2 = 104 stenen/kaarten. Naast deze 104 stenen bezit het (originele) spel 2 jokers. In totaal bezit het spel dusdanig 106 stenen. Naar eigen wensen kunnen dit er meer of minder worden. Deze stenen of kaarten worden gegrabbeld uit een zakje. Voor de stenen is een bordje nodig waar deze opgezet kunnen worden.
Door het spel te personaliseren en te spelen is de cliënt wederom op creatieve en reproductieve wijze muzisch aan het werken (Behrend, 2010). Rummikub is een rekenspel. Kinderen leren hierdoor rekenvaardigheden, leren doorzetten, leren tegen hun verlies te kunnen en leren vooruit te denken. Dit zijn vaardigheden in denk- e sociale processen en worden ook wel executieve vaardigheden genoemd. Deze verwijzen naar cognitieve processen die betrokken zijn bij de aansturing van activiteiten. Dus veel speelplezier!